تحدی قرآن و تهدید هوش مصنوعی
کد مقاله : 1111-CYSP2025 (R1)
نویسندگان
قاسم ترخان1، سید داود موسوی *2
1استاد تمام گروه کلام و الهیات جدید، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، تهران، ایران
2کارشناس مهندسی فناوری اطلاعات و دانش‌پژوه کارشناسی ارشد مطالعات دین و فضای مجازی (گرایش هوش مصنوعی)، قم، ایران.
چکیده مقاله
پیشرفت‌های شگفت‌انگیز هوش مصنوعی، این شبهه عمیق الهیاتی را برانگیخته است که آیا هوش مصنوعی به کمک الگوریتم‌های پیچیده و کلان‌داده‌ها، می‌تواند با تولید متنی مشابه قرآن کریم، به «تحدی» جاودانۀ آن پاسخی دهد و اعجاز این کتاب آسمانی را به چالش بکشد؟ در این پژوهش گردآوری اطلاعات، به روش کتابخانه‌ای و واکاوی مسأله به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است. یافته‌ها حاکی از آن است که اولا هوش مصنوعی (اعم از ضعیف یا قوی) با توجه به ماهیت الگوریتمی و وابستگی به داده‌های موجود بشری، توان پاسخ به تحدی قرآن را ندارد؛ دلیل این ناتوانی، صرفا یک محدودیت فنی موقت نیست بلکه ریشه در «امتناع ذاتی» دارد که ناشی از وجوه چندگانۀ اعجاز قرآن (لفظی، معنایی، علمی و غیبی)، منشأ وحیانی و اتصال آن به علم نامحدود الهی است. ثانیا حتی در فرض محال تولید متنی با ویژگی‌های ظاهری مشابه قرآن، این امر نه‌تنها نقض اعجاز نیست، بلکه خود شاهدی بر عدم دستیابی بشر بر تمامی ابعاد اعجاز قرآن و لزوم تلاش برای کشف وجوه مجهول آن است. این تحقیق نتیجه می‌گیرد که هوش مصنوعی به عنوان مخلوق و ابزار بشری، نه تنها تهدیدی برای تحدی قرآن محسوب نمی‌شود، بلکه با قرآن‌کاوی رایانشی هوشمند، می‌توان جلوه‌های تازه‌ای از اعجاز آن را کشف نمود.
کلیدواژه ها
قرآن، معجزه، تحدی، هوش مصنوعی، متن معارض.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی