| بازنمایی بیرونی هویت فرهنگی روحانیت در اینستاگرام: تبیین «مدل تقسیم کار نانوشته» در مدیریت تصویر سایبری |
| کد مقاله : 1072-CYSP2025 (R1) |
| نویسندگان |
|
سیدمحمد موسویان *1، محسن قنبری نیک2، روح الله عباس زاده3 1کارشناسی ارشد، توسعه و تبلیغ فرهنگ دینی، دانشگاه معارف اسلامی قم؛ و دانش پژوه مرکز تخصصی هنر و رسانه، قم، ایران. 2استادیار، گروه ارتباطات و تبلیغ فرهنگی، دانشگاه معارف اسلامی، قم. 3استادیار، گروه فرهنگ و رسانه، دانشگاه شهید محلاتی، قم. |
| چکیده مقاله |
| ظهور رسانه‌های نوین، چشم‌انداز ارتباطات را به شکل بنیادین دگرگون کرده و نهادهای سنتی مانند روحانیت را با چالش پیچیده مدیریت تصویر عمومی و مذاکره بر سر اقتدار بصری مواجه ساخته است. در حالی که مطالعات حوزه دین دیجیتال عمدتاً بر «خود-بازنمایی» چهره‌های مذهبی تمرکز کرده‌اند، این پژوهش با هدف پوشش شکاف مطالعاتی بازنمایی بیرونی، به این پرسش کلیدی می‌پردازد که هویت روحانیت از دیدگاه دیگران چگونه ساخته و پرداخته می‌شود. این تحقیق با رویکردی کیفی و با بهره‌گیری از ابزار تحلیل نشانه‌شناختی چندسطحی رولان بارت، به تحلیل ۱۰ صفحه اینستاگرامی تأثیرگذار می‌پردازد که به‌صورت هدفمند و بر اساس معیار مدیریت توسط غیرروحانیون انتخاب شده‌اند. چارچوب تحلیلی مقاله، یک ادغام تحلیلی متوالی میان نظریه‌های هال (بازنمایی)، بارت (نشانه‌شناسی) و گافمن (اجرا) است که فرآیند تولید معنا را از سطح فرهنگی تا سطح استراتژیک ردیابی می‌کند. یافته‌ها نشان‌دهنده وجود دو کارکرد استراتژیک و مکمل در بازنمایی بیرونی است: نخست، «انسانی‌سازی» که روحانی را در نقش‌های شخصی، خانوادگی و روزمره نمایش می‌دهد تا تصویر سنتی تعدیل گردد، و دوم «نمادسازی آرمانی» که کنش‌های وی را به گفتمان‌های کلان (سیاسی، ملی و آرمانی) پیوند می‌زند. نتایج تحلیلی اثبات می‌کند که این دو کارکرد در چارچوب یک «مدل تقسیم کار نانوشته» عمل می‌کنند؛ به این صورت که بازیگران بیرونی (دیگران) مسئولیت اجرای «انسانی‌سازی» در «پشت صحنه کنترل‌شده» (گافمن) را برعهده می‌گیرند تا اقتدار رسمی و سنتی روحانیت در «صحنه اصلی» تضعیف نشود. این مدل، مکانیسم جایگزین مدیریت تصویر نهادهای سنتی برای حفظ همزمان مشروعیت و دسترسی در بستر مدیاتی شدن دین را تبیین می‌کند. |
| کلیدواژه ها |
| بازنمایی بیرونی، مدل تقسیم کار نانوشته، مدیریت تصویر سایبری، روحانیت، اینستاگرام، نشانه‌شناسی رولان بارت. |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |