تحلیل جنگ شناختی مبتنی بر ابزار و فناوری‌های سایبرشناختی
کد مقاله : 1055-CYSP2025 (R1)
نویسندگان
خداداد هلیلی *
دانشگاه شهید ستاری
چکیده مقاله
فضای سایبر، فضایی مصنوعی و ساخته‌شده توسط بشر است که ایده شکل‌گیری و ایجاد این فضا، در ظاهر برای سهولت تعامل و ارتباط افراد در جوامع مختلف است؛ اما در نگاهی عمیق‌تر، فلسفه وجودی آن فراتر از یک ابزار فناورانه ارتباطی است. انتخاب اصطلاح سایبر برای این فضا، مؤید توجه به مفهوم کنترل، هدایت و تأثیرگذاری بر ادراک دیگران به‌منظور تحت تأثیر قرار دادن مغز (قوه تعقل و تصمیم‌گیری) و قلب (منبع احساسات و عواطف) از طرف معماران و سازندگان آن است. این مسئله فضای سایبر را به مهمترین ابزار برای جنگ شناختی تبدیل کرده است. این نوع جنگ، شکل تکامل یافته جنگ نرم است که مبتنی بر جامعه شبکه‌ای با زیرساخت رسانه‌های نوین بنا شده و با مدیریت ادراک انجام می‌گیرد. هدف اصلی این مقاله، مفهوم شناسی جنگ شناختی در فضای سایبر شناختی است. بدین منظور از روش توصیفی- موردی، مطالعه عمیق در منابع کتابخانه ای و اسناد و موضوعات مرتبط با پژوهش استفاده شده است. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد در جنگ شناختی فضای سایبر شناختی از دو منظر روان شناختی و جامعه شناختی قابل بررسی است. در این جنگ، در بعد تهاجمی، ابزارهایی مانند فیشینگ نیزه‌ای، اخبار جعلی و مهندسی اجتماعی به کار می‌رود و در بعد دفاعی، فناوری‌هایی چون هانی‌پات و ردیابی حملات سایبری مورد استفاده قرار می‌گیرد. شناسایی این تاکتیک‌ها زمینه‌ساز آمادگی، کشف و مقابله به‌موقع با تهدیدات و برنامه‌ریزی مؤثر در حوزه جنگ شناختی است.
کلیدواژه ها
فضای سایبر، جنگ شناختی، سایبر شناختی
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی