| بررسی فقهی و حقوقی تشخص حقوقی هوش‌مصنوعی به عنوان یکی از ارکان فضای سایبر |
| کد مقاله : 1038-CYSP2025 (R1) |
| نویسندگان |
|
مهدی نیازآبادی1، محمدباقر پناهی2، محمدرضا عباسی راد *3 1استادیار، گروه فقه و حقوق‌اسلامی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران 2دانشجوی کارشناسی‌ارشد، فقه و مبانی حقوق، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران 3دانشجوی کارشناسی‌ارشد، فقه و حقوق خصوصی، دانشگاه شهید مطهری(ره)، تهران، ایران |
| چکیده مقاله |
| هوش مصنوعی به عنوان یکی از ارکان مهم فضای سایبری، نقش بسزایی در تحول دنیای ما دارد. با گسترش استفاده از فناوری های هوشمند، مسئله «شخصیت حقوقی» این فناوری ها به چالشی جدی در عرصه فقه و حقوق تبدیل شده است. در فقه امامی، «شخص» به عنوان «هر موجود حقیقی یا اعتباری که دارای اهلیت کسب حقوق و تحمل تعهدات باشد» تعریف شده. در جهان معاصر، شخص به دو نوع تقسیم می‌شود: طبیعی و اعتباری؛ اما با توجه به عدم استعمال اصطلاح «شخصیت اعتباری» در اثرات فقهی، اصل وجود این شخصیت مورد اختلاف است. در قانون معاصر، اهمیت و ضرورت طرح این پژوهش را برای استنباط مشروعیت آن از منابع فقهی جهت کاربردهای عملی آن در قانون جدید برجسته می‌کند. در این مقاله، ابتدا امکان وجود شخصیت حقوقی از حیث فقهی و حقوقی با تکیه بر متون و منابع اسلامی و بررسی نظرات و مبانی متفاوت مورد بررسی قرار گرفته و پس از اثبات وجود شخصیت اعتباری، انطباق و اثبات تشخص هوش مصنوعی به عنوان موجودیتی نوظهور در عالم حقوقی مورد واکاوی قرار گرفته.نتایج این پژوهش میتواند راهگشای سیاستگذاران و حقوقدانان در مواجهه با چالش‌های حقوقی ناشی از پیشرفتهای فناوری در عصر دیجیتال باشد. |
| کلیدواژه ها |
| هوش مصنوعی، شخصیت هوش مصنوعی، شخصیت حقوقی، شخصیت اعتباری |
| وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی |