نقش فضای سایبری در بازتعریف امنیت ملی و تحول مناسبات قدرت در سیاست بین‌الملل: مطالعه موردی جمهوری اسلامی

کد مقاله : 1010-CYSP2025 (R1)

نویسندگان

علی اصغر زنگنه اینالو * ندارد

چکیده مقاله

در دهه‌های اخیر، فضای سایبری به یکی از مؤلفه‌های اصلی قدرت و امنیت ملی کشور‌ها تبدیل شده است. پژوهش حاضر با هدف تبیین نقش فضای سایبری در بازتعریف امنیت ملی و تحول مناسبات قدرت در سیاست بین‌الملل، با تمرکز بر جمهوری اسلامی ایران انجام شده است تا چارچوبی تحلیلی-سیاستی برای درک چالش‌ها و فرصت‌های ایران در این عرصه فراهم آورد. چارچوب نظری تحقیق بر مبنای تلفیق دو نظریه مکتب کپنهاگ درباره امنیت‌سازی و نظریه قدرت نرم جوزف نای شکل گرفته و با تحلیل تطبیقی مدل‌های حکمرانی سایبری ایران، چین، روسیه و اتحادیه اروپا تکمیل شده است. روش پژوهش کیفی و از نوع تبیینی است و داده‌ها از طریق مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با ده نفر از خبرگان حوزه‌های سیاست‌گذاری، امنیت و فناوری گردآوری و با استفاده از روش کدگذاری مضمون تحلیل شدند. نتایج نشان می‌دهد فضای سایبری در ایران به‌صورت هم‌زمان دارای ابعاد تهدیدزا و فرصت‌زا است؛ از یک‌سو موجب امنیتی‌سازی گفتمان سیاسی شده و از سوی دیگر امکان اعمال قدرت نرم، دیپلماسی سایبری و نفوذ فرهنگی را فراهم ساخته است. این یافته‌ها بر اساس تلفیق داده‌های میدانی و تحلیل نظری حاصل شده‌اند. بر این اساس، فضای سایبری را می‌توان بستری برای بازتعریف مفاهیم امنیت، حکمرانی و قدرت در نظام سیاست جهانی دانست.

کلیدواژه ها

کلیدواژه‌ها: فضای سایبری، امنیت ملی، حکمرانی سایبری، قدرت نرم، قدرت سایبری، مکتب کپنهاگ، جوزف نای.

وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی