نسبت الهیات و فضای سایبر؛ مطالعه صورت‌بندی مفهومی و پیامدهای معرفتی، هنجاری و نهادی
کد مقاله : 1008-CYSP2025 (R1)
نویسندگان
مهدی سخندانی *
کارشناسی ارشد، الهیات، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
چکیده مقاله
فضای سایبر، الگوهای ادراک، ارتباط و کنش شخصی و جمعی را متحول می‌کند. نوشتار حاضر ابتدا با توصیف و مرور پژوهش‌های برجسته درباره الهیات دینی و فضای سایبر، دامنه و خلأهای فی‌ مابین این دو مقوله را مشخص کرده و پس از آن در بخش تحلیلی، پیامدهای عملیِ مرزبندی و تعیین قلمرو فضای سایبر در الهیات را در سه حوزه بومی‌سازی دانش الهیاتی، سیاست‌گذاری دینی و اخلاق فناوری با ذکر نمونه‌های کاربردی واکاوی می‌کند. این پژوهش با هدف تبیین نسبت الهیات و فضای سایبر، چارچوبی چندبُعدی پیشنهاد می‌کند که چهار سطح را از هم متمایز می‌سازد: ۱) سطح معرفتی ۲) سطح هرمنوتیکی ۳) سطح هنجاری و ۴) سطح نهادی.نتایج حاصل شده نشان می‌دهد که نسبت الهیات و فضای سایبر نه رابطه‌ای یک‌سویه به معنای تأثیر پذیری مطلق دین از فناوری نیست بلکه رابطه‌ای تعاملی و مکمل است که در آن الهیات می‌تواند به‌مثابه یک میانجی با نقد هنجاری و تولید معنا، منطق تکنولوژیک را هدایت و انسانی‌سازی کند و در عین حال خود نیز در زبان، روش و نهاد شامل دگرگونی شود. این صورت‌بندی راه را برای پژوهش‌های میدانی و سیاست‌گذاری مبتنی بر شواهد عینی در حوزه دین و فناوری خواهد گشود.
کلیدواژه ها
الهیات، فضای سایبر، سیاست‌گذاری دینی ، اخلاق فناوری.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی