فرهنگ سایبری، فضای سایبر و فرهنگ: بازتعریف زیست جهان در عصر دیجیتال
کد مقاله : 1003-CYSP2025 (R1)
نویسندگان
پیام محمودی *
فرهنگی
چکیده مقاله
این پژوهش به تحلیل دیالکتیک فرهنگ سایبری و فضای سایبر به‌مثابه زیست‌جهان سوم می‌پردازد. با به‌کارگیری روش ترکیبی (تحلیل گفتمان شبکه‌های اجتماعی و پدیدارشناسی تجربه زیسته)، ۲۵۰۰ داده از کاربران ایرانی و ۳۷ مصاحبه عمیق تحلیل شد. یافته‌ها نشان می‌دهد فضای سایبر نه تنها بازتاب‌دهنده فرهنگ بلکه تولیدکننده فرهنگ موازی با مختصاتی متمایز است: ۱) تقلیل هویت به آواتارهای چندپاره (۷۳% نمونه‌ها)، ۲) شکل‌گیری اخلاقیات سیال (تغییر ۴۰% معیارهای اخلاقی در تعاملات مجازی)، ۳) بازتعریف زمانمندی (فشردگی زمانی با ضریب ۰.۶۸)، و ۴) ظهور سرمایه نمادین جدید مبتنی بر فالوور. فضای سایبر نه صرفاً ابزاری خنثی بلکه عامل شکل‌دهنده فرهنگ سایبری است که خود متأثر از فرهنگ غالب و در حال بازتولید و تحول آن می‌باشد. مدل پیشنهادی سایبرفرهنگ به‌مثابه زیست جهان سوم چارچوبی نوین برای فهم این پدیده ارائه می‌کند. این پژوهش پارادایم جدیدی در انسان‌شناسی دیجیتال با تأکید بر هم‌تولیدی فضا و فرهنگ ایجاد می‌نماید. فضای سایبر، فرهنگ را از طریق هوش جمعی و مجازی‌سازی تغییر می‌دهد اما چالش‌هایی مانند همگن‌سازی فرهنگی ایجاد می‌کند. در نتیجه‌گیری، بر لزوم آموزش فرهنگی سایبری تأکید می‌شود. این مقاله سهمی در پیشبرد درک متقابل فرهنگ و فناوری دارد.
کلیدواژه ها
فرهنگ سایبری، زیست جهان دیجیتال، هویت مجازی، اخلاقیات سیال، زمان مندی فشرده، سرمایه نمادین، هم‌تولیدی
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی